"Powidoki" RECENZJA

"Powidoki" to ostatni film Andrzeja Wajdy. Więc to siłą rzeczy pożegnanie - z kinem, widzami, ze światem. Choć mało który twórca zabierając się za swój ostatni projekt ma poczucie, że to faktycznie ostatnie czego się tknie, to my podskórnie, jako odbiorcy, oczekujemy, by zostało to wykonane w wielkim stylu. Jednak kto zna dokonania tego reżysera, ma prawdopodobnie świadomość tendencji spadkowej i może przypuszczać, jakie będą "Powidoki" i że nie można z tym tytułem wiązać wielkich nadziei. Ale przecież temat - Strzemiński! Przecież zdjęcia - Paweł Edelman! Obsada - Linda, Pieczyński, Bonaszewski, Wichłacz! Może to jednak dobry film i godne zwieńczenie kariery wielkiego reżysera?

Już od pierwszej sceny możemy być pewni dwóch rzeczy - po pierwsze tego, że Edelman wespół z Wajdą spisali się wyśmienicie na poziomie wizualnym. Kadry zachwycają swoją plastycznością, klasyczną dla reżysera malarskością, bogatą kolorystyką, przemyślaną kompozycją i nienagannym oświetleniem. Po drugie - że dialogi bardzo głośno szeleszczą papierem. Już pierwsza wypowiedź Strzemińskiego, tłumacząca czym są powidoki, sprawia wrażenie nienaturalnej, nazbyt wycyzelowanej i słownikowej. Poczucie to nie opuści nas przez cały film; wszystkie wypowiedzi zdają się być dobre jedynie jako tekst dramatu, zupełnie niedostosowane do naturalnego języka, skazując obsadę częstokroć na melorecytacje, czyniąc z każdej wymiany zdań scenki z kiepskiego teatru. Z tą różnicą, że w kiepskich teatrach raczej próżno szukać dobrych aktorów.

Linda robi, co może, by uczynić kolejne deklamacje manifestów Strzemińskiego żywymi, dopiero co powstałymi przemowami. Mimo kilku momentów przebłysków, grzęźnie, ściągany w dół przez... scenariusz. Okazuje się bowiem, że niepopularna wypowiedź aktora na temat skryptu autorstwa Andrzeja Mularczyka jest całkowicie trafna. Scenariuszowi brak nie tylko zwyczajnie ludzkich dialogów, pozbawiony jest on również wyraziście nakreślonych postaci czy choćby przyzwoitej historii. Cała fabuła to mało swobodny zlepek kilku scen z życia malarza, gdzie w każdej wałkowany jest wyłącznie jeden temat - socjalizm jest zły, sztuka dobra. Nie można odmówić szlachetności podjętemu tematowi, tyle że takie przesadne uproszczenie nie tylko nie przystoi twórcy kalibru Wajdy, co jakiemukolwiek innemu. 

Pozostała część obsady, na czele z debiutującą Bronisławą Zamachowską, radzi sobie znacznie gorzej. I trudno tu winić samych aktorów, bo ci zwyczajnie nie mieli co grać. Jakichkolwiek relacji potworzonych jest naprawdę niewiele, a te które zdawały się być istotne, nie doczekały się dostatecznego rozwinięcia. Najbardziej jest mi szkoda Zofii Wichłacz, która po więcej niż udanym "Mieście 44" wciąż czeka na rolę, która pozwoliłaby rozwinąć jej skrzydła i udowodnić, że nie był to jednorazowy wyskok.

Film wieńczący karierę Wajdy jest tytułem nudnym, pozbawionym werwy i zniuansowania. To bardzo skrótowa, wygrana na jednym tonie, biografia-laurka, która nie sprawdzi się w funkcji ani edukacyjnej dla najmłodszego pokolenia (spoko, szkoły pójdą), ani jako kino artystyczne. To jedynie powidok dawnych dzieł jednego z najważniejszych polskich reżyserów.

3/10